Isolerend behang
Wanneer we denken aan het isoleren van een buitenmuur langs binnen, doemt meteen het beeld op van een voorzetwand met platen of wol achter. Daar zijn wel wat risico's aan verbonden. Een alternatief dat zeker bij renovatie interessant is: thermisch isolerende wandbekleding. De geringe diktes zonder bevestigingsframe beperken het ruimteverlies dat je hebt bij traditionele isolatie. We werpen even een blik op enkele opties.
Isolerende wandbekleding
Bij een slecht geïsoleerd huis ontsnapt tot 25% van de warmte via de buitengevel. Het is dus belangrijk om die correct aan te pakken. Een goede isolatie zorgt niet alleen voor een lager energieverbruik, maar verhoogt ook het thermisch comfort door koudeval en stralingskoude te verminderen.
Wanneer isoleren met wandbekleding?
Bij nieuwbouwwoningen worden buitenmuren standaard geïsoleerd. Bij oudere woningen moet dat misschien nog gebeuren. Hoewel je de investering in isolatiewerken op termijn vrij snel terugverdient, neemt ze in eerste instantie een flinke hap uit je budget. Heb je dat budget niet? Dan kan het aanbrengen van thermisch isolerende binnenwandbekleding een goede oplossing bieden, in plaats (of in afwachting) van een doorgedreven buitenmuurisolatie.
Deze optie wordt ook gekozen wanneer gevel- of spouwmuurisolatie om een bepaalde reden technisch onmogelijk is, zoals bij enkelsteensmuren of muren met een te smalle spouw. Ook bij gevels waar de rooilijn geen extra dikte toelaat, of wanneer de bestaande gevelafwerking behouden moet blijven, kan een dunne binnenoplossing interessant zijn.
Wandbekleding vervangt echter geen volwaardig isolatiesysteem; ze verbeteren de oppervlaktetemperatuur en het comfort, maar bieden niet dezelfde isolatiewaarde als klassieke isolatieplaten met grotere diktes.
Hoe werkt isolerende wandbekleding?
Thermisch isolerende wandbekleding werkt door de binnenzijde van de muur thermisch te stabiliseren en de oppervlaktetemperatuur te verhogen. Doordat de bekleding warmte vasthoudt of reflecteert, kan het temperatuurverschil tussen de lucht in de kamer en de wand verminderen. In de praktijk stijgt de oppervlaktetemperatuur van de afgewerkte muur vaak met enkele graden - afhankelijk van dikte, materiaalopbouw en ondergrond. Thermisch isolerende wandbekleding slaat de initiële warmte in de ruimte dus op, waardoor de oppervlaktetemperatuur aanzienlijk kan verhogen, met 3 tot 9 °C, afhankelijk van het gekozen type.
Dat effect verhoogt het gevoel van warmtecomfort en kan energieverlies beperken, maar het verandert niet de volledige thermische weerstand van de totale muurconstructie. Bij massieve, koude muren blijft de eigenlijke warmtegeleiding doorheen de muur grotendeels bestaan; de wandbekleding werkt dus vooral op oppervlakteniveau, niet op constructieniveau.
Kwaliteitsvolle wandbekleding is ademend en microporeus om schimmelvorming te voorkomen. Ze zijn vaak licht, niet-irriterend, brandveilig en corrigeren oneffenheden in de muur. Daarnaast kunnen ze de ruimte akoestisch licht verbeteren.
Aandachtspunten
Isolerende wandbekleding is dus geen wondermiddel om je woning te isoleren, veeleer een oplossing wanneer het budget een doorgedreven isolatie niet toelaat, of een tussenoplossing.
Wat is de isolatiewaarde?
Thermisch isolerende wandbekleding is doorgaans zeer dun (meestal 2 tot 10 mm) en heeft daarom een beperkte maar merkbare isolatiewaarde. Afhankelijk van het materiaal schommelt de λ-waarde gemiddeld tussen 0,030 en 0,050 W/mK (vergelijkbaar met lichte schuimen of vezelstructuren). Door de geringe dikte levert dit een R-waarde (warmteweerstand) van ongeveer 0,05 tot 0,25 m²K/W.
Ter vergelijking: een klassieke binnenisolatieplaat van 6 cm met een λ-waarde van 0,035 W/mK haalt een R-waarde van ongeveer 1,7 m²K/W, wat dus een veelvoud is. In de praktijk betekent dit dat wandbekleding vooral de oppervlaktetemperatuur en het comfort verbetert, maar niet de volledige warmtegeleiding doorheen de muur aanzienlijk vermindert. Het effect is dus vooral lokaal aan de binnenzijde, niet structureel doorheen de hele wandopbouw.
Afhankelijk van andere factoren
De isolatiewaarde van de wandbekleding is dus in grote mate afhankelijk van de muur zelf: is er een spouwmuur, een massieve muur, vochtbelasting, koudebruggen…? In sommige gevallen kan een dunne wandbekleding verrassend efficiënt zijn in het verhogen van de oppervlaktetemperatuur en het verminderen van koudegevoel, maar dat betekent niet dat ze de functie van klassieke, dikkere isolatie overneemt.
Waarop moet je letten voor de plaatsing?
Isolerend behang wordt geplaatst zoals 'gewoon' behang. De rollen zijn gemakkelijk te versnijden en te plaatsen. Indien de wandbekleding correct wordt geplaatst volgens de regels van de kunst, komen er weinig problemen voor. Toch zijn er enkele cruciale factoren:
De staat van de muur
De ondergrond moet stabiel, droog en maatvast zijn. Bij muren met vochtproblemen kan binnenisolatie of wandbekleding het vochtprobleem verergeren doordat het dauwpunt naar binnen verschuift. Daarnaast is het belangrijk dat losse pleisterlagen, zoutuitbloeiingen of scheuren eerst worden hersteld, zodat de bekleding homogeen kan hechten. Ook een erg koude of massieve muur kan extra aandacht vragen, omdat die de temperatuurverdeling sterker beïnvloedt.
Damptransport en ventilatie
Bij isolatie aan de binnenzijde verandert de temperatuurverdeling in de muur. Daardoor kan interne condensatie ontstaan als de constructie niet damptechnisch doordacht is. Ventilatie is essentieel, zeker in oudere woningen.
Aansluitingen en detaillering
Aandacht voor hoeken, plafondaansluitingen, ramen en plinten is belangrijk om koudebruggen te vermijden. Zelfs dunne systemen vragen een zorgvuldige uitvoering. Onderbrekingen of slecht afgewerkte naden kunnen ervoor zorgen dat warmte alsnog ontsnapt en het comfort minder verbetert. Een continue, goed aansluitende bekleding garandeert zowel de thermische prestaties als de duurzaamheid van het systeem.
Soorten
Onderbehang
Een eerste optie is onderbehang. Dit is meestal effen van kleur en dient vooral als extra laag voor zwak gepleisterde muren en om minieme oneffenheden weg te halen uit de ondergrond, voor je decoratief behang plaatst of overschildert. Denk aan een ondervloer waarop je parket-, laminaat- of vinylplanken bevestigt. Een laag onderbehang bevordert ook de hechting van het uiteindelijke behangpapier.
Uit polystyreen
Polystyreen onderbehang is een isolerende onderlaag op rol, verkrijgbaar in diktes van 2 en 4 mm. Bij het aanbrengen is het aangeraden om een dunne laag acrylprimer te gebruiken om een betere hechting van het behang te verzekeren. Laat 48 tot 72 uur drogen alvorens te behangen. Dit type onderbehang is niet overschilderbaar.
Isolerend onderbehang uit polystyreen kan ook voorzien worden van een kartonnen bovenblad om het plaatsen van het behang te vereenvoudigen. De kartonnen laag moet hierbij steeds een beetje langer gesneden worden. Dergelijk onderbehang is beschikbaar op rol van 3 of 5 mm, en kan eveneens niet geschilderd worden.
Uit polyestervezels en cellulosevlies
Hier gaat het om een tweelagig ondervlies dat overtrokken wordt met behang. Het isolatiebehang heeft een gladde bovenlaag en een wollige achterzijde; deze laatste komt tegen de muur. Schilderen kan, maar is hier af te raden omwille van de dikte en samendrukbaarheid van het product. Na het aanbrengen moet je hier de naden netjes plamuren.
Isolatieplaat op rol
Een tweede mogelijkheid is een dunne isolatieplaat gemaakt uit geëxtrudeerd polystyreen, bedekt met vliespapier. De polystyreenzijde wordt tegen de muur aangebracht. Dergelijke rollen bestaan in uitvoeringen van 3, 4 en 5 mm dik. Laat wel eerst 24 tot 48 uur drogen voor het aanbrengen van een decoratieve behang- of verflaag.
Aan te raden is om af te werken met vliesbehang; dit is namelijk eenvoudig te verwijderen. Zo kan het behang meermaals worden veranderd zonder het isolatiebehang te beschadigen.
Tips
Snijd de banen met wat extra lengte. Bedek de wand volledig met een aangepaste isolatiebehanglijm met een getande troffel van 2,5 mm. Druk steeds stevig aan met een borstel of rubberen rol. Bedek vervolgens de voegen met een luchtdichte tape.
Latexschuim op rol
Fijncellig latexschuim is ook een optie. Dit bestaat in rollen van 5 mm dik, bekleed met een laag zeer drukvast vlies, dat efficiënt is tegen scheuren omwille van de rekbaarheid en buigzaamheid. Latexschuim kan met de meeste muurbekledingen afgewerkt worden.
De elasticiteit van het schuim zorgt voor een uitstekende stabiliteit, flexibiliteit en een goede bestendigheid bij verschuivingen. Koudebruggen en bijhorende condensatievlekken worden weggewerkt. Latexschuim is ook eenvoudig aan te brengen: de rol kan met een hiervoor ontwikkelde lijm aangebracht worden, eventueel ook met vinyltextiellijm (vooraf testen).
